در قدیم، عادت خواندن قرآن وجود داشت، که این را هم زمان پهلوی ها از بین بردند! همان طور که می دانید، پیرمردان و پیرزنان ما سواد فارسی خواندن نداشتند؛ اما قرآن را همه یادمی گرفتند؛ این چیز خیلی خوب و مغتنمی بود. خود قرآن کتاب خیلی مهمی است؛ به خصوص اگر با ترجمه همراه می شد؛ منتها آن هم ازبین ماها برداشته شد؛ بعد هم آن کاری که باید بکنند؛ نکردند؛یعنی مردم را به کتاب عادت ندادند.
وقتی کتاب زیاد دراختیار همه قرار می گیرد، یک نوع حیرتی برای بعضی به وجود می آید که آیا این کتاب را بخوانیم، یا نخوانیم؟مفید است، یا مضر است، یا بی فایده است؟ کتاب بی فایده هم یعنی مضر است؛ زیرا انسان وقتی را صرف خواهد کرد. البته کتابی که به کلی بی فایده باشد، خیلی به ندرت می شود پیدا کرد. بالاخره هرکتابی یک نوع فایده یی دارد؛ لیکن وقت انسان محدود است. کسانی که اهل مراجعه به کتاب هستند، احتیاج دارند که اهل نظر و اهل اطلاع، کتابها را به آنها معرفی کنند. متاسفانه مطبوعاتی که از لحاظ وسعت و کیفیت، مخصوص این کار و شایسته این زمان باشد، نداریم. البته در گذشته بود. اما خیلی نادر بود و سطح خیلی بالایی هم نداشت. امروز هم در گوشه و کنار چیزهایی هست که البته کافی نیست.. .. کتابهای بسیاری نوشته می شود که اگرخواننده ای در باره این کتابها آگاهی لازم را داشته باشد، آنهارا به رعت خواهد خرید و خواهد خواند؛ بلکه دوبار خواهدخواند. الان آگاهی ندارد، سراغ این کتاب نمی رود. بسیاری ازکتابها به عکس هستند؛ یعنی اگر خواننده مشخصی آن آگاهی راداشته باشد، به این کتاب نگاه نخواهد کرد؛ چون مثلا وقتش راندارد؛ چون احتیاجی به این مقوله ندارد؛ یا به خاطر این که اشکالی در این کتاب هست، سراغش نمی رود. پس، کتاب جزو کارهای لازم است.
رهبر معظم انقلاب در مورد اهمیت کتاب و کتابخوانی فرمودند: کتابخوانی و علم آموزی نه تنها یک وظیفه ملی، که یک واجب دینی است.
مقام معظم رهبری: بیش از آنچه که از لحاظ عرضه کتاب عقبیم، از لحاظ کتابخوانی عقبیم، کتاب خواندن در کشور ما متأسفانه یک کار اختصاصی است، مخصوص بخشی از مردم است، مربوط به همه مردم نیست، در حالی که معارف و علوم و هنر و ذوق و آنچه که در حیطه کار فرهنگ هست مال همه مردم است، مخصوص بخشی از مردم که نیست.
همه به مفاد و محتوای کتاب احتیاج دارند، در حالی که همه از کتاب استفاده نمی‌کنند. اکنون ملت ایران باید عقب افتادگی‌ها را جبران کند. اینک فرصت بی نظیری از حکومت دین و دانش بر ایران پدید آمده است که باید از آن در جهت اعتلای فکر و فرهنگ این کشور بهره جست.
امروز کتاب خوانی و علم آموزی نه تنها یک وظیفه ملی، که یک واجب دینی است. از همه بیشتر، جوانان و نوجوانان باید احساس وظیفه کنند، اگر چه آن گاه که انس با کتاب رواج یابد، کتابخوانی نه یک تکلیف، که یک کار شیرین و یک نیاز تعلل ناپذیر و یک وسیله برای آراستن شخصیت خودش تلقی خواهد شد، و نه تنها جوانان، که همه نسل‌ها و قشرها به دلخواه و شوق بدان رو خواهند آورد.
یکی از شاخصه های ارزیابی رشد، توسعه و پیشرفت فرهنگی هر کشوری در عصر حاضر
میزان مطالعه و کتاب خوانی مردم آن مرز و بوم است و کشور تاریخی ما ایران
اسلامی نیز از قدیم الایام تاکنون با داشتن تمدنی چندهزارساله و مراکز
متعدد علمی، فرهنگی و کتابخانه های معتبر و علما و دانشمندان بزرگ با آثار
ارزشمند تاریخی سرآمد دول و ملل دیگر بوده و در عرصه فرهنگ و تمدن جهانی
بسان خورشیدی تابناک همچنان می درخشد و با فرزندان نیک نهاد خویش هنرنمایی
می کند.
چه کسی است که در دنیا با دانشمندان فرزانه و نام آور ایرانی همچون ابوعلی
سینا، ابوریحان بیرونی، فارابی، خوارزمی و... و شاعران برجسته نظیر سعدی،
حافظ، فردوسی، مولوی و... آشنا نباشد و در مقابل عظمت آنها سر تعظیم فرود
نیاورد؟ آیا وجود این بزرگان، مایه فخر و مباهات هر ایرانی نیست؟!
عزیزان، تمامی این افتخارات ارزشمند، برگرفته از میزان عشق و علاقه فراوان
ملت ما به فراگیری علم و دانش از طریق خواندن و مطالعه منابع و کتاب های
گوناگون است. به شکرانه الهی تاریخ و گذشته ما همیشه منیر و پربار می باشد.
ولی وضعیت حال ما در این زمینه، چه طور است و اکنون در چه جایگاهی قرار
داریم؟
متأسفانه آمار و ارقام ارائه شده از سوی مجامع و سازمان های فرهنگی داخلی و
خارجی مانند یونسکو در مورد سرانه مطالعه هر ایرانی، برایمان چندان
امیدوارکننده نمی باشد و رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز از این وضعیت بارها
اظهار گله و ناخشنودی نموده و از مسئولان و ارگان های مختلف خواسته اند که
با برنامه ریزی های شایسته، موانع و مشکلات ترویج و گسترش فرهنگ مطالعه را
حل و برطرف کنند تا توجه به کتاب و کتاب خوانی با وارد شدن به زندگی مردم
به یک سیره و سنت رایج عمومی، همگانی و فراگیر تبدیل شود.
من هر زمانی که به یاد کتاب و وضع کتاب در جامعه خودمان می افتم، قلبا غمگین و متاسف می شوم. این به خاطر آن است که درکشور ما به هر دلیلی که شما نگاه کنید، باید کتاب اقلا ده برابراین میزان، رواج و توسعه و حضور داشته باشد. اگر به دلیل پرچمداری تفکر اسلامی و حاکمیت اسلام به حساب بیاورید، این معناصدق می کند؛ چون اسلام به کتاب خواندن و نوشتن، خیلی اهمیت می دهد. اگر هر منصفی به بیانات نبی مکرم اسلام و ائمه (علیهم السلام) و پیشوایان اسلام نگاه کند و ببیند که اینها در چه زمانی به کتاب و کتابخوانی دعوت می کردند و فرا می خواندند، همه افسانه ها از ذهنش شسته خواهد شد و خواهد فهمید که دشمنان اسلام جز این نداشتند که افسانه های کتاب سوزی و کتاب ستیزی را برسر زبانها بیندازند، چون اسلام پرچمدار کتابخوانی است.
. متن رو با صدای بلند برای خودتون نخونین
خیلی ها عادت دارن با صدای بلند (یا حتی به صورت زمزمه کردن) یک متن آنلاین رو برای خودشون بخونن. می تونین نیاز شنیدن هر کلمه رو حذف کنین. اصلا انگار صدایی در مغزتون نمی شنوین. می تونین با دیدن یا نگاه کردن یک متن رو خیلی سریع تر از اونی که صدای هر کلمه رو بشنوین بخونین. این روش عجیب رو یک بار امتحان کنین قول میدم که مجذوبش بشین. مثه یک میان بر از قسمت بزرگی از مغز می مونه.
۲ . تند خونی خیلی راحت تر هستش
کسانی که اینکار رو شروع کردن ،یک اتفاق جالب براشون افتاده ، در واقع اونا هر کلمه رو توی ذهنشون نمیبینن ولی مغزشون میدونه که چه چیزی رو داره می‌خونه .
مثل این می مونه که چشم ها تحمل نگاه کردن به کلمات رو ندارن ولی مغزم اطلاعات رو تجزیه و تحلیل می‌کنه. مغز شما می تونه گروهی از کلمات و جملات رو با هم تجزیه و تحلیل کنه. به محض این که از این روش استفاده کنین این حس بهتون دست میده که با آرامش فقط چشم هاتون رو در متن روی کلمات خیلی تند سُر بدین. فقط مثل هر چیز دیگه ای نیاز به کمی تمرین دارین.
۳ . به این اهمیت ندین که از متن چی می فهمین فقط برنگردین و دوباره خونی نکنین
شاید به این قضیه توجهی نکنین ولی خیلی از ماها اول یه جمله رو می خونیم بعد برمی گردیم دوباره اون رو از نو می خونیم. بیشتر نگران این هستیم که شاید یه نکته کوچیک رو از قلم انداخته باشیم پس برمی گردیم و دوباره از اول می خونیمش و این زمان خووندن یک متن طولانی آنلاین رو دوبرابر و گاهی چند برابر می کنه.
ارزش امتحان کردن رو داره پس تلاش کنین. اگه فک می کنین که چیزی از قلم افتاد، فقط ادامه بدین. هیچ قانونی وجود نداره که بتونه قانعتون کنه که یک پست طولانی ارزش دوباره خوندن رو داشته باشه.
۴ . پدال گاز را کنترل کنید
در خوندن بعضی از مطالب باید دقت بیشتری بخرج داد مثل خوندن یک آگهی استخدام ، یک مطلب تخصصی محاسباتی یا یک شعر کلاسیک .اما بعضی مطالب رو میشه با سرعت خیلی زیاد خوند مثل یک خبر ورزشی ،داستان ، مطالب مجله‌ها و … . پس سعی کنید متناسب با نوع مطلبی که دارید میخونید سرعت خوندن خودتون رو انعطاف بدبد .
۵ . با اشتباهات تند خونی آشنا بشین
اشتباه اول : اگه هر کلمه رو در آن واحد واقعا آروم بخونین، شما اون کلمه رو بهتر درک می کنین. خب این حقیقت نداره. چند بار براتون پیش اومده که یه جمله رو آروم خوندین و به یه مسئله دیگه فکر می کردین، پس واقعا نمی فهمیدین که چی داشتین می خوندین؟
شاید بحث از فایده کتاب آن قدر بدیهی، باشد که انسان نیازی به طرح چنین
بحثی نکند اما با وجود سابقه بسیار طولانی و موثر کتابخوانی مفاهیمی تازه و
جدید در حوزه کتابخوانی مطرح میشود که قابل تأمل است. مثلاً مفهوم «کتاب
درمانی» متعلق به دو قرن اخیر است «پنجامین راش» در سال ۱۸۱۵ استفاده از
کتاب خواندن را به‌عنوان بخشی از طرح معالجه بیماران توصیه کرد. «جان مین
سان» نیز در سال ۱۸۵۳ عملاً برای درمان بیماران روانی از کتاب خواندن بهره
می‌گرفت. در اثر تجربه‌های موفق کتاب درمانی به تدریج ضرورت نوعی همکاری
بین پزشکان و کتابداران احساس شد. از همین روی در سال ۱۹۰۴ کتاب درمانی
به‌عنوان جنبه‌ای از حرفه کتابداری شناخته شد.
حال اگر از این مفاهیم جدید و چنین فایده‌هایی بگذریم می‌توانیم فایده‌های کلی کتابخوانی را در موارد ذیـــل خلاصه کنیم:
۱) گسترش آگاهی
۲) رشد قدرت تفکر
۳) آشنائی با سرگذشت جهان و انسان
۴) آموختن مهارت‌های زندگی
۵) آگاهی از راه حل‌ها و مشکلات
۶) استفاده ازتجربیات دیگران
۷) اشباع نیازهای دنیا شناختی و. ..
کتابخوانی مفید
برای اینکه مطالبی که می‌خوانید سودمند بوده و در خاطر شما باقی بماند باید به موارد ذیل توجه کنید:
۱) کتابی که مطالعه می‌کنید مورد علاقه و یا مورد نیازتان باشد.
۲) تنها روخوانی نکنید. خواندن را با درک عمیق همراه نمائید.
۳) کتاب را مختص به خود کنید (نکات مهم را کنار صفحه یاداشت نمایئد ـ قسمتهای مهم را با ماژیک مشخص کنید.
۴) هنگام مطالعه سئوالاتی مطرح کرده و آنها را بنوسید
۵) موقع خواندن خلاصه برداری کنید و یاداشتی از مطالبی که واقعاً مهم هستند تهیه کنید.
۶) کتابها و مطالب را از نظر اهمیت و ارتباط با موضوع مورد نظر خود دسته بندی کنید.
موانع کتابخوانی
یکی از عوامل رشد و پیشرفت در مطالعه، شناخت موانع و آفات مطالعه و تلاش در جهت بر طرف نمودن آنهاست برخی از موانع عبارتند از:
الف ـ بی علاقگی و ناآشنائی به موضوع
ب ـ عدم تمرکز حواس
ج ـ رعایت نکردن آداب و شرایط مکانی و زمانی مطالعه
د ـ توجه نکردن به مراحل، انواع و شیوه مطالعه
هـ ـ بی نظمی در مطالعه
و ـ کمّی نگری به جای کیفی نگری در مطالعه
ز ـ شخصیت‌گرائی به جای حقیقت گرانی
ح ـ نامناسب بودن کتاب و نوشته
ط ـ یکنواختی موضوع و کتاب
ی ـ نداشتن راهنما
نکاتی پیرامون مطاله و کتابخوانی
•
کتابخوان باشید نه خواننده کتاب، خواننده کتاب به صورت تصادفی با کتاب
روبرو میشود و هرچه به دستش می‌رسد می‌خواند. اما کتابخوان ذوق مطالعه
دارد و به آن عادت کرده است.
• تا زمانی خواندن را ادامه دهید که احساس خستگی نکنید، مطالعه طولانی باعث کاهش کارکرد ذهن و فراگیری میشود.
• هنگام خرید کتاب تنها به شهرت نویسنده توجه نکنید.
• هرگز زیبائی ظاهری کتاب شما را نفریبد
• حتماً مقدمه کتاب را بخوانید چون مقدمه فشرده‌ای از مطالب کتاب است
• خواندن روزنامه را تا حد ضرورت کاهش دهید. مطالب آن خیلی زود کهنه میشود و باعث پراگندگی ذهنی و در مواردی لطمه به اعصاب میشود
• پیش از خواندن کتاب درباره آن قضاوت نکنید
• اگر به کتاب خوبی برخورد کردید حتماً به دیگران معرفی کنید
• مطالعه کتاب خوب گاه ملال انگیزه است اما به سختی مطالعه می‌ارزد در مطالعه تاب بیاورید.
• عقیده یک نویسنده را در بست قبول یا رد نکنید
• در مطالعه تمرکز لازم بر مطلبی که می‌خوانید ایجاد نمائید
• میز مطالعه باید وسایل سایر مورد نیاز مثل کتاب لغت و مرجع، کاغذ قلم و.... داشته باشد.
• میز مطالعه نباید براق باشد انعکاس نور باعث خستگی چشم میشود
• اگر از آنهائی هستید که حواستان زود پرت میشود میزتان را روبروی دیوار بگذارید.
کتاب و کتابخوانی از سنت‌های ارزشمند اسلامی است زیرا که کتاب ابزار
دانش پژوهی است و دانش شاخص برتری است. ائمه اطهار علیهم السلام در تشریح
آیات و اصول اسلام پیرامون کسب دانش، مطالعه و کتاب سخنان ارزنده‌ای دارند
که جای دارد در آنها بسیار تأمل شود.
امام صادق علیه السلام پیرامون
دانش می‌فرمایند: «اَلْعلمُ اصلُ کلِّ حالٍ سَنِیِّ و منتهی کل منزلَةٍ
رَفیعهَ» علم اصل همه صفتهای خوب است و منشاء جمیع کارهای نیکوست.
در
بحث نگارش و کتابت هم روایات متعددی داریم. ادیب مختار از زبان هلال بن
یسار نقل می‌کند، که دیدم رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به اصحاب خود
علم و حکمت بیان می‌فرماید. پس گفتم: ای رسول خدا برای من آنچه را که به
اصحاب فرمودی تکرار کن. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: آیا قلم و
دوات همراه داری؟ گفتم نه. حضرت فرمود قلم و دوات را از خود جدا مکن که
خیر و برکت تا روز قیامت در دوات و قلم و اهل آن است.
در جملاتی نیز سفارش شده است که: قیِّدوا العِلَم بالکتابَةِ با نوشتن دانش را به بند بکشید.
اندیشمندان
و علمای اسلام با تأسی از سخنان ائمه اطهار علیهم السلام به علم و دانش و
کتابت بسیار اهمیت می‌دادند و در این راه تلاش‌های فراوانی در علوم متفاوت
من جلمه در تدوین علوم انسانی بعمل آوردند.
جایگاه کتابت و کتابخانه در جهان اسلام
رواج
صنعت کاغذ، مخصوصاً از اسباب رواج علم و معرفت شد. هنوز قرن اول هجرت تمام
نشده بود که مسلمانان صنعت کاغذ را از ماوراء النهر به داخل بلاد عرب
بردند.
در قرن دوم هم بغداد کارخانه کاغذ سازی داشت هم مصر، و طولی
نکشید که در سایر بلاد اسلام حتی در سیسیل و اندلس هم صنعت کاغذ راه یافت.
در زمان مأمون که اروپای غربی هنوز نه کتابت را می‌شناخت نه کاغذ را، کاغذ
در بغداد بقدری زیاد بود که می‌گویند یکی از بزرگان طبرستان در سفر حج کاغذ
می‌خرید و به جای هیزم می‌سوخت. این الندیم انواع گوناگونی کاغذ را در عهد
خویش می‌شمرد و این امر نشان می‌دهد که صنعت کاغذ در آن زمان رونق تمام
داشت این رواج صنعت کاغذ از اسباب بوجود آمدن کتاب و توسعه یافتن
کتابخانه‌ها گشت هر جا صنعت کاغذ راه یافت کار تألیف هم آسان شد. از برکت
وجود کاغذ در زمان یعقوبی در بغداد بیشتر از صد کتابفروشی وجود داشت.
بیت
الحکمه مأمون کتابخانهای معتبر داشت. کتابخانه عضد الدوله دیلمی در شیراز
چندان عظیم بود که مقدسی می‌پنداشت هیچ کتابی در انواع علوم تألیف نشده
است الا اینکه نسخه‌ای در آن جا هست. نظیر همین وصف درباره کتابخانه
سامانیان هم صادق بود که ابن سینا مدتها در آن به مطالعه و استنساخ کتب
اشتغال داشت. کتابخانه شخصی صاحب بن عباد وزیر فخرالدوله دیلمی که می‌گویند
چهارصد شتر برای حمل آنها لازم بود معروف است.
زمان الحاکم کتابخانه
فاطمیان مصر صد هزار کتاب داشت و این تعداد در زمان متنصر فاطمی به دویست
هزار رسید و این کتابها به اهل علم عاریه داده می‌شد.
در غرناطه در عصر
امویان هفت کتابخانه عمومی وجود داشت در صورتیکه حتی چهار صد سال بعد از
این تاریخ شارل عاقل که خواست کتابخانهای درست کند بعد از سالها سعی،
کتابهایش به هزار جلد هم نرسید و ثلث آن نیز ادعیه و اوراد راهبان و کشیشان
بود.
در حقیقت، مسلمین مؤسسین واقعی کتابخانه‌ها عمومی در عالم
بوده‌اند و نیکــــو کارانـــــش در تأسیس و وقـف کردن کتابخانه‌های عام
المنفعه مکرر با یکدیگر رقابت می‌کردند.
این در حالی است که در غرب برخوردی بسیار غیر فرهنگی با کتاب و کتابخانه‌ها می شد.
یکی
از پدران روحانی کلیسا، کتابخانه موزا یونس را تعطیل کرد و دانشمندان را
تار و مار نمود در ۳۶۶ میلادی در زمان یکی از قیصرهای بیزانس، این کتابخانه
تبدیل به کلیسا شد و کتابهایش را در بخاری به مصرف گرم کردن رساندند.
اما
مسلمانان دلباخته کتاب بودند آن هم کتابهائی درباره مسائل خشک مانند
هندسه و مکانیک، طب نجوم و فلسفه و علومی از این قبیل به نگارش در آورده و
حفظ می‌نمودند.
حتی مسلمانان برای جمع‌اوری آثار و کمک گرفتن از
اندیشمندان دیگر کشورها فرستادگانی مخصوص با اختیارات وسیع و پول کافی از
بغداد به بیزانس و هندوستان و دیگر جاها فرستادند. خلفاء، و زراء و بزرگان
اسلامی هر کدام کتابخانه‌های مخصوص داشتند و در قلمرو حکومت اسلامی
کتابخانه‌های عمومی و خصوصی فراوان وجود داشت و مساجد و بیمارستانها نیز هر
کدام دارای کتابخانه مخصوص به خود بودند
همین کتابها و کتابخانه‌ها در
گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی موثر بودند. آمار این کتابخانه‌ها و کتابهای
موجود در آنها درمنابع مختلف تاریخی از جمله «فهرست این ندیم» می‌توان یافت
که چقدر کتاب و کتابخوانی و گردآوری کتب در میان مسلمانان رایج بوده است.
دنیای شگفت انگیز کتاب در مکتب تشیع
در جهان اسلام مکاتب و مذاهب گوناگون وجود دارند امّا مکتب تشیع در تولید اندیشه و چاپ و نشر کتاب سرآمد است. در موضوعات گوناگون اندیشمندان شیعه قلم فرسائی نموده‌اند گستردگی موضوع به حدی است که تلاش معاندن نیز در مغفول ماندن این مسئله بی اثر بوده است.
سردار مرتضی کشکولی روز چهارشنبه در آیین افتتاح انتشارات و کتاب فروشی
ستارگان آسمان در شهرستان خرم آباد افزود :کتاب در شکل گیری و قوام شخصیت
فردی و اجتماعی بسیار موثر است.
وی با اشاره به اینکه عوامل زیادی
در میزان کسب معرفت فرد دخیل هستند ،اظهار داشت :پایدارترین شیوه کسب معرفت
و شکل گیری شخصیت متعالی در عرصه فرهنگی مطالعه کتاب است.
سردار
کشکولی با بیان اینکه فرهنگ دینی و پرورش ذهن با مطالعه کتاب شکل می گیرد
،تصریح کرد : آنچه که باعث همبستگی اجتماعی و دستیابی به جامعه آرمانی
میشود دین و مطالعه کتب دینی است.
وی افتتاح این مکان فرهنگی را
حرکتی ایدولوژیک و مفید خوان و افزود :در جنگ فرهنگی وجود چنین مکانهای که
در سیطره دین به انتشار کتب دینی می پردازند بسیار مفید است.
وی با
بیان اینکه در بررسی علل کاهش سرانه مطالعه مردم در کشور عدم دسترسی آسان و
هزینه های تهیه و یافتن کتاب مورد نظر بسیار موثر بوده است ،اظهار داشت :
در این راستا افتتاح چنین مرکز فرهنگی گامی موثر در اشاعه فرهنگ کتابخوانی
و دسترسی آسان عموم مردم ،دانشجویان حوزوی و دانشگاهی به کتاب است.
به
گزارش ایرنا انتشارات و کتابفروشی ستارگان آسمان صبح امروز با حضور جمعی
از مسئولان استان در خیابان امام خمینی (ره) و طبقه پایین دانشگاه امام
حسین (علیه السلام) خرم آباد افتتاح شد.
حضرت آیت الله خامنه ای فرمودند: من به کارهای هنری و تصویری، تلویزیون یا سینما یا از این قبیل مقولات، خیلی اعتقاد دارم اما کتاب، نقش و جایگاه مخصوصی دارد و هیچ چیز جای کتاب را پر نمیکند.
